Ντροπή

«Ωχ!!! Ντροπή!!! Τι είναι αυτή η κοτσάνα που πέταξα. Έχω κοκκινήσει ολόκληρος. Αυτό το κοκκίνισμα πάντα με πρόδιδε. Ειδικά στο σχολείο θυμάμαι, οι συμμαθητές μου έκαναν πλάκα κάθε φορά που κοκκίνιζα και με φώναζαν ΠΙΠΕΡΙ ΠΙΠΕΡΙ!!! Εκείνη την ώρα ήθελα να εξαφανιστώ να μην βλέπω και να μην ακούω κανέναν! Δεν ήταν μόνο αυτό.... ξέρετε ένοιωθα και μια ζέστη να κυριεύει όλο μου το σώμα -έξαψη- ανακατευόταν το στομάχι μου και σίγουρα όλα αυτά με έκαναν να μένω άφωνος. Ευτυχώς τα πράγματα έχουν γίνει λίγο καλύτερα πια. Αν και το συναίσθημα της ντροπής συνεχίζει να υπάρχει για κάποια πράγματα σίγουρα δεν είναι όσο έντονο ήταν κάποτε".

Ακριβώς έτσι αισθάνεται κάποιος όταν έρχεται σε επαφή με την ντροπή. Είναι ένα γνωστό σε όλους μας συναίσθημα, ιδιαίτερα σε πιο νεαρές ηλικίες που η γνώση και η εμπειρία μας είναι λιγότερη. Γιατί αισθανόμαστε ντροπή? Πιστεύουμε ότι κάτι που είπαμε, αισθανθήκαμε (και εκφράσαμε) ή κάναμε μας έχει εκθέσει, για αυτό θέλουμε να κρυφτούμε. Αυτό σημαίνει ότι μας έχει μειώσει την αυτοπεποίθηση, την εκτίμηση που έχουμε για τον εαυτό μας ή γενικότερα θίγει την περηφάνια μας.

Η ντροπή είναι φυσιολογικό συναίσθημα και στα σωστά επίπεδα είναι πολύ βοηθητικό αφού μας οδηγεί στη σωστή κατεύθυνση, προσπαθώντας να μας μάθει να αποφεύγουμε αυτά που μας θίγουν. Μας διδάσκει και μας προκαλεί να μαθαίνουμε από αυτά που θεωρούμε εμείς λάθη.
Όσο πιο μικροί ξεκινήσουμε να αναλαμβάνουμε ευθύνες (έστω και για μικρά πράγματα) τόσο πιο εύκολο θα είναι να μάθουμε να ερχόμαστε σε επαφή με το λάθος και να ζητάμε βοήθεια και καθοδήγηση. Για να κρατάμε το αίσθημα της ντροπής ήσυχο έχουμε ανάγκη να δεχόμαστε το λάθος που κάνουμε και να μην φοβόμαστε την ευθύνη που αναλαμβάνουμε. Για αυτό φυσικά σημαντικό ρόλο παίζει η οικογένεια μας από την παιδική μας ηλικία. Αν μας κρίνουν, υποτιμούν, υποβιβάζουν τις ικανότητες μας τότε είναι πιθανό η εκτίμηση που έχουμε για τον εαυτό μας να λέει ότι δεν είμαστε τόσο σημαντικοί. Ένα παιδί το οποίο έχει ήδη χαμηλή αυτοεκτίμηση η επικριτική απέναντί του στάση σίγουρα δεν το ενδυναμώνει αλλά αντίθετα το κάνει να αποσύρεται από οτιδήποτε μπορεί μελλοντικά να τον/την εκθέσει.

Επίσης το παιδί το οποίο βλέπει τα πρότυπα του (γονείς, αδέλφια,δασκάλους) να έχουν ΣΥΝΕΧΕΙΑ επιτυχιμένα αποτελέσματα με ότι κάνουν, ανησυχεί όταν ανακαλύπτει ότι υπάρχουν τα λάθη. Αν δεν ακούει ποτέ να συζητούν γύρω του λάθη ή τρόπους με τους οποίους την επόμενη φορά κάτι που έκαναν θα γινόταν καλύτερο πιθανό να αισθάνετε ιδιαίτερα θιγμένο όταν το ίδιο κάνει λάθος. Δεν ξέρει με ποιόν να μιλήσει αφού όλοι είναι αλάνθαστοι. Όταν οι αδυναμίες του θεωρούνται υποτιμιτικές δεν θέλει να τις συζητά ούτε και να προγραμματίζει πώς να τα καταφέρει την επόμενη φορά. Απλά παραιτείται ή λειτουργεί μυστικά.

Λόγο ντροπής καταλήγουμε να κάνουμε δύο πράγματα
A. Λειτουργούμε μυστικά: Αυτό για να καλύψουμε τις σκέψεις μας, τις έννοιες μας τα όσα μας προβληματίζουν και μας κάνουν να αισθανόμαστε κάθε άλλο παρά σιγουριά! Κρύβουμε τα πάντα για να μην χαλάσουμε την εικόνα. Καταλήγουμε ακόμα να κάνουμε τα πάντα μια μυστική περιπέτεια. Κρατώ κρυμμένες πληροφορίες από τον εαυτό μου και τους άλλους. Αυτή η διαδικασία στο τέλος λειτουργεί σαν εμμονή.
B. Προσπαθούμε να πειθαρχήσουμε όσο περισσότερο γίνεται σε κάτι (δουλειά, σπορ). Κάνουμε ψευτοέλεγχο της ζωής μας και αφοσιωνόμαστε αποκλειστικά σε αυτό.

Τι να κάνουμε όταν η ντροπή υπάρχει συνέχεια στη ζωή μας? Καταρχήν θα ήταν καλό να ανακαλύψουμε πώς μάθαμε να λειτουργούμε έτσι. Είναι κάτι που έμαθα μιμιτικά? Συνεχίζω κάτι που έβλεπα από κάποιον στην οικογένεια μου? Κάποιος κρυβόταν γιατί ντρεπόταν να δείξει αυτά που έκανε ή μήπως κάποιος έβρισκε παρατηρήσεις ακόμα και για κάτι που θεωρούσα ότι άξιζα έπαινο? Είτε το ένα γινόταν είτε το άλλο στην πρώτη περίπτωση συνεχίζω απλά το σενάριο κάποιου δικού μου ανθρώπου και στην δεύτερη συνεχίζω πάλι να κάνω εγώ σε εμένα κάτι που έμαθα από τους δικούς μου ανθρώπους.

Δεν είναι εύκολο σε μια μεγαλύτερη ηλικία να γίνω ορατός να υπάρχω και να μην χρειάζεται να κρύβομαι. Μπορεί όμως σίγουρα να γίνει. Μπορούμε κάθε φορά που ο εαυτός μας έμαθε να απαιτεί το τέλειο αποτέλεσμα από εμάς να του θυμίζουμε ότι θα κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε και αυτό είναι εντάξει. Να θυμίζουμε στον εαυτό μας ότι είμαστε άνθρωποι και δικαιούμαστε να κάνουμε λάθη και επίσης να μάθουμε ότι όπως ο κάθε άνθρωπος δικαιούται να μαθαίνει από τους γύρω του και να κάνει και λάθη δικαιούμαστε και εμείς. Με λίγα λόγια να προσφέρουμε στον εαυτό μας ανακούφιση και καθοδήγηση, όχι κριτική και τιμωρία. Η αποδοχή, η ενθάρρυνση, η ανακουφιστική κουβέντα, οι στόχοι και η διεκδίκηση του δικαιώματος μας να κάνουμε λάθος μπορεί να είναι και το καλύτερο φάρμακο για την απομάκρυνση μας από το υπερβολικό αίσθημα ντροπής.

Η ψυχοθεραπεία είναι αρκετά βοηθητική για να απαλλαγούμε από τα ενισχυμένα συναισθήματα που μας παγώνουν και μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε τον εαυτό μας, να βάλουμε στόχους και να χρησιμοποιήσουμε τις δυνάμεις μας για ΤΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΜΑΣ.