Το μυαλό συχνά παγιδεύεται!!! Το γνωρίζουμε;

H ανάγκη μας να βγούμε από αδιέξοδα ή να δώσουμε γρήγορες λύσεις μας οδηγεί στο να καταλήξουμε σε κάποια πολύ βασανιστικά αυθαίρετα συμπεράσματα χωρίς ρεαλισμό.  Ο τρόπος που το κάνουμε είναι ο εξής: αντί να σκεφτόμαστε όλη την κατάσταση βλέπουμε αυτά που θα μας οδηγήσουν στη σκέψη που θέλουμε, απλοποιούμε ή γενικεύουμε καταστάσεις και πολλά άλλα (που θα δούμε πιο κάτω). Δυστυχώς κάνοντας το αυτό φτιάχνουμε διάφορες παγίδες που μας μπλοκάρουν, μειώνουν την αυτοπεποίθηση και τη διάθεση μας και μας αυξάνουν το θυμό και την ανησυχία μας.

 

Ποιες είναι συνήθως οι παγίδες;

 

Σκέψη Μαύρο ή Άσπρο

Κοιτάζουμε τα πάντα απόλυτα. Τέλειο ή απαίσιο, τα πάντα είναι στα άκρα χωρίς χώρο για κάτι ενδιάμεσο.

 

Μελλοντολογία

Θεωρούμε ότι γνωρίζουμε το τι θα συμβεί στο μέλλον. Σκεφτόμαστε και μιλούμε απόλυτα για πράγματα τα οποία δεν γνωρίζουμε πώς θα εξελιχτούν με αποτέλεσμα να καθορίζουν τις πράξεις, τα συναισθήματα μας και τη λογική μας.  

 

Συναισθηματική Εκλογίκευση

Αυτή η παγίδα εκλογικεύει τα συναισθήματα μας. Είναι πιο εύκολο να δώσω ένα παράδειγμα για να εξηγήσω πώς λειτουργεί αυτή η κατάσταση. Κάποιος ο οποίος ντρέπεται ή φοβάται να αντιμετωπίσει κάποιους ανθρώπους ή καταστάσεις σκέφτεται συνέχεια λόγους που κάνουν τα συναισθήματα του να έχουν νόημα. Δηλαδή μπορεί να σκέφτεται «δεν είμαι ικανός να κάνω αυτή τη δουλειά οπόταν ντρέπομαι ή φοβάμαι να αντιμετωπίσω τους συναδέλφους, τον εργοδότη μου». Σε αυτή την περίπτωση η ικανότητα υπάρχει η λογική όμως προσπαθεί να εκλογικεύσει το συναίσθημα προσφέροντας ανυπόστατους λόγους.

 

Γενίκευση

Παίρνω ένα συγκεκριμένο γεγονός ή εμπειρία και το κάνω κανόνα. Επειδή κάποιος σκέφτεται, αισθάνεται, λειτουργεί με κάποιο τρόπο τότε σημαίνει ότι όλοι κάνουν το ίδιο. Επειδή κάτι συνέβηκε μια φορά θα συμβαίνει πάντα το ίδιο στο μέλλον. Π.χ Όλοι/ες το ίδιο κάνουν…..

 

Διάβασμα Μυαλού

Ενώ μπορούμε να ακούσουμε αυτά που μας λέει ο συνομιλητής μας μπαίνουμε κάποτε στην παγίδα να διαβάζουμε τις σκέψεις του άλλου και να αναλύουμε το πώς σκέφτεται. Κάνουμε αναλύσεις για τα κίνητρα τις σκέψεις και υπολογίζουμε τι θα κάνουν μετά. Αυτό δεν έχουμε την ικανότητα να το κάνουμε δεν μπορούμε να διαβάσουμε το μυαλό του άλλου.

 

«Θα έπρεπε»

Ακολουθώ τη ζωή με μια σειρά κανόνων όπου δεν υπάρχουν επιλογές. Υπολογίζω ότι πρέπει να κάνω αυτό που οι άλλοι περιμένουν από εμένα και υποθέτω ότι έχουν προσδοκίες. Ακόμα όμως και αν οι άλλοι προσδοκούν κάτι από εμένα είναι καλό να ξέρουμε ότι όλα αυτά τα πρέπει μπορούν να μας κάνουν μόνο να νοιώθουμε ενοχές και τίποτα άλλο.

 

Νοητικό Φίλτρο

Βλέπω και ακούω μόνο αυτά που με συμφέρουν (θετικά ή αρνητικά). Επιλεκτικά θυμάμαι κάποια πράγματα και ξεχνώ κάποια άλλα. Για παράδειγμα όταν τσακωνόμαστε με κάποιο άλλο άτομο θυμόμαστε μόνο αυτά που αποδεικνύουν ότι εμείς έχουμε δίκαιο.

 

Φταίξιμο

Αναλαμβάνω την ευθύνη όποτε τα πράγματα πάνε στραβά ή αφοσιώνομαι σε λάθη που έκανα στο παρελθόν. Ειδικευόμαστε στην ανάλυση λαθών και φταίμε για όλα.

 

Απόρριψη Θετικών

Μοιάζει λίγο με το νοητικό φίλτρο. Σε αυτή την περίπτωση όλα τα θετικά απορρίπτονται γιατί είναι μόνο οι εξαιρέσεις.

 

Καταστροφολογία

Κάνω μια αρνητική κατάσταση να φανεί ακόμα χειρότερη από ότι είναι. Υπερβάλω τα αποτελέσματα και περιμένω ότι τα πράγματα θα χειροτερέψουν. Συνήθως η καταστροφολογία γίνεται πριν γίνει κάτι και εκλογικεύετε με το θέλω να είμαι προετοιμασμένος σε περίπτωση που….

 

Ταπέλωμα

Είμαι ……. (άχρηστος, άσχημος, σπουδαίος, αλάνθαστος). Αναλαμβάνουμε μια ταμπέλλα και συνέχεια προσπαθούμε να αποδείξουμε στον εαυτό μας ότι είμαστε αυτό.

 

Αυτές είναι κάποιες από τις παγίδες στις οποίες συχνά πέφτουμε και βασανίζουμε τον εαυτό μας προκαλώντας ανησυχία, άγχος και πολλά άλλα συναισθήματα.

Μαρίνα Ζανέττη
Σύμβουλος Ψυχοθεραπεύτρια
25 762686