Μα γιατί δεν με καταλαβαίνει…..

Μιλώ και δεν με ακούν, δεν με καταλαβαίνουν. Είναι σαν να τα λέω του τοίχου. Είναι παράπονο που ακούγεται συχνά και χωρίς καμία διάκριση ούτε προς το φύλο ούτε προς την ηλικία. Η ανάγκη μας να ακουστούμε και να μας καταλάβουν χωρίς κριτική, προκαταλήψεις και χωρίς οι άλλοι να ξεκινούν να μιλούν για προσωπικές εμπειρίες είναι τεράστια.

Πιθανόν να έχει τύχει και σε εσάς να συζητάτε με κάποιον και όπως περιγράφετε μια εμπειρία σας, κάτι που σας συνέβη ξαφνικά να σας λέει «μα και εμένα μπλα μπλα μπλα μπλα μπλα …… » και εκεί που μιλούσατε και εξιστορούσατε αυτά που ήταν για εσάς σημαντικά μένετε στη μέση και πλέον κανείς δεν σας ακούει. Πέρα από αυτό η κουβέντα που κάνατε μπήκε στο περιθώριο και τώρα ο άλλος σας άφησε έτσι και ξεκίνησε να λέει τα δικά του. Μπαίνετε εσείς στη θέση του ακροατή και μετά ίσως βρείτε και εσείς την ευκαιρία και ξεκινήσετε με το «Α! και εγώ ……….. ». Σε αυτή τη συζήτηση όπως καταλαβαίνεται κανείς δεν τελειώνει αυτό που θέλει να πει απλά μπαίνει ο ένας στην κουβέντα του άλλου προσπαθώντας να πει ο καθένας τα δικά του. Και οι δύο πιθανόν να νοιώθουν ότι δεν έχουν ακουστεί και επίσης πιθανόν να μην τελείωσαν πραγματικά καμία κουβέντα.

Η κατάσταση γίνεται χειρότερη όταν το "Μα.... και εμένα" ή "Και εγώ....." είναι φράσεις που σφηνώνουν στη διαδικασία μιας διαφωνίας ή ενός καυγά. Κανείς δεν ακούει κανένα. Λέει ο καθένας τα δικά του και αν σε κάποια στιγμή προσπαθήσουν να θυμηθούν τι είπαν το μόνο που θυμούνται είναι ότι εγώ είπα αυτό αυτό αυτό και αυτό. Για τον άλλο σχεδόν τίποτα. Θυμόμαστε πολύ επιλεκτικά μέχρι και καθόλου. Αυτό λέγεται παράλληλοι μονόλογοι. Τα λέμε όλα (μόνοι μας απλώς με την παρουσία κάποιου άλλου) και μετά ΟΤΑΝ προσπαθήσουμε να θυμηθούμε τη «συζήτηση» τότε αντιλαμβανόμαστε (αν είμαστε τυχεροί) ότι από αυτά που είπε ο άλλος δεν θυμόμαστε ή πιο σωστά δεν ακούσαμε σχεδόν τίποτα.

Ε.. Τι στο καλό γίνεται και το παθαίνουμε αυτό? Γιατί στο τέλος τις καλής μας προσπάθειας να συζητήσουμε να επικοινωνήσουμε καταλήγουμε να θυμόμαστε αυτά που θέλαμε να πούμε και νομίζουμε ότι ο συνομιλητής μας δεν είπε τίποτα? Μήπως η απάντηση κρύβεται στο ότι δεν ακούμε? Μήπως στο ότι ακούμε επιλεκτικά? Μήπως στο ότι ακούμε τα πάντα αλλά με μια διάθεση κριτικής και ίσως και με μια προδιάθεση για το σωστό (που παρεμπιπτόντως είναι αυτό που θέλουμε εμείς?).

Για να μπορέσουμε να ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ πραγματικά χρειάζεται να ακούσουμε με ενσυναίσθηση. Αυτό σημαίνει ότι μπαίνουμε στη διαδικασία να εκτιμήσουμε αυτόν που έχουμε απέναντι μας ως ένα σημαντικό άνθρωπο. Όταν το κάνουμε αυτό τότε θα ξεκινήσουμε να καταλαβαίνουμε αυτά που μας λέει όχι πλέον από τη θέση του παρατηρητή αλλά μπαίνοντας λίγο στη θέση του, στον δικό του τρόπο σκέψης, στον κόσμο του. Ενσυναίσθηση σημαίνει να αισθανθώ τα αισθήματα του άλλου ανθρώπου.

Πώς μπορώ να το καταφέρω?

Για να μπορέσω να το κάνω αρχικά χρειάζεται να με ενδιαφέρει το άτομο ως ύπαρξη, ως άνθρωπος. Να τον εκτιμώ ούτως ώστε να μπω στη διαδικασία να ακούσω. Αφού υπάρχει αυτό είναι επίσης σημαντικό να εμπιστευτώ (έστω να προσπαθήσω) τον άλλον και να ξεκινήσω να ακούω με βασικό δεδομένο το ότι ο απέναντι μου είναι ειλικρινής. Αν είμαι καχύποπτος τότε είναι φυσικό ότι σε αυτά που μου λέει στο τέλος θα βάζω ερωτηματικό (μα είναι έτσι όπως τα λέει?). Τώρα θα μου πείτε καλά και ότι ακούω θα το τρώω αμάσιτο? Το να εμπιστεύομαι δεν σημαίνει ότι αυτόματα συμφωνώ. Έχουμε δικαίωμα να έχουμε την δική μας άποψη, έχουμε δικαίωμα να διαφωνούμε. Όταν όμως προσπαθώ να δώ τι γίνεται μέσα στον άλλον και η προσωπική μας άποψη παρεμβαίνει εκείνη την ώρα τότε πάλι θα ακούω εμένα και όχι τον άλλο. Άσε τον άλλον να τελειώσει ρώτα να μάθεις πληροφορίες για αυτό που συζητάτε, άκου προσεκτικά, ξεκαθάρισε κάποια πράγματα που μπορεί να είναι συγχυσμένα και για εσένα και για τον άλλον άκου με τον ίδιο τρόπο που ακούς τη λογική και τα συναισθήματα του. Αποδέξου τα αυτά είναι. Αν έχεις τελικά άλλη άποψη δικαιούσε να την έχεις και την εκφράσεις φυσικά. Μην θεωρείς όμως δεδομένο ότι η άποψη σου κάνει σε όλους και είναι παγκοσμίως και ευρέως αποδεκτή και σωστή! Μπορείς πάντα να προτείνης τη δική σου εισήγηση ή αν αυτό που άκουσες σε εσένα σημαίνει κάτι άλλο κατανόησε ΠΡΩΤΑ αυτόν που σου μιλά και μετά πες αυτό που εσύ θα άκουγες αν ήσουν στην θέση του, ΧΩΡΙΣ ΚΡΙΤΙΚΗ (π.χ Το καταλαβαίνω αυτό που λές και το πώς αισθάνεσε με τον τρόπο που το περιγράφεις εγώ θα σκεφτόμουν κάπως διαφορετικά ........, χωρίς να σημαίνει ότι είναι το σωστό ή διαφωνό με αυτό που λες αλλά καταλαβαίνω)!!!!!

Οπόταν με ενδιαφέρει αυτό που θα ακούσω. Δεν περιμένω να το κρίνω ούτε να συμφωνήσω ή να διαφωνήσω. Ακούω με πραγματικό ενδιαφέρον και ρωτώ και για πληροφορίες και για συναισθήματα. Τα συναισθήματα είναι κάτι που όταν μιλούμε με λογική μπορεί να τα αγνοήσουμε. Δεν μπορούμε όμως να έχουμε πλήρη εικόνα του άλλου αν δεν ακούσουμε τα συναισθήματα του. Για παράδειγμα όταν ο σύντροφος μας, μας πει: «Απόψε θα κάλεσω 3 φίλους στο σπίτι μας, για να δούμε το μουντιάλ» αυτό που μπορεί να ακολουθήσει σαν απάντηση είναι «Δηλαδή θα φύγουν στις 12 και το σπίτι θα βρομοκοπάει μπύρα και πίτσα». Παράλληλοι μονόλογοι ο καθένας λέει τα δικά του….. Ας το πάρουμε από την αρχή. «Απόψε θα καλέσω 3 φίλους στο σπίτι για να δούμε το μουντιάλ» «Ακούγεσε χαρούμενος, το θέλεις πολύ? ή Είναι σημαντικό για εσένα?» «Ναι, έχουμε καιρό να βρεθούμε αντροπαρέα» «Καταλαβαίνω…. Θέλεις να ξαναβρεθείτε, ακούγετε να το έχεις ανάγκη» «Ε, ναι έχουμε πολύ καιρό να δούμε ποδόσφαιρο και να μαζευτούμε όπως παλιά» «Εντάξει, αφού είναι σημαντικό για εσένα, θα βρεθώ και εγώ με τις φίλες μου». Πραγματική συζήτηση αναγκών και συναισθημάτων. Βλέπετε ότι το ένα από τα δύο άτομα δεν λέει ακριβός τι αισθάνεστε όμως ο άλλος μπαίνει στη διαδικασία με αυτά που ακούει και αυτά που δεν ακούει να καταλάβει. Δεν μπορούν όλοι να μιλούν με συναισθήματα. Είναι καλό όμως να προσπαθούμε να καταλάβουμε. Στη δεύτερη προσπάθεια ο ακροατής δεν ήθελε να κριτικάρει έδειχνε ένα πραγματικό ενδιαφέρον και σκεφτόταν σοβαρά αυτό που του έλεγε ο άλλος. (Τις μπύρες και τις πίτσες μπορείτε επίσης να τις συζητήσετε σαν ανησυχία). Ενσυναίσθηση δεν σημαίνει ότι ο άλλος είναι πιο σημαντικός από εμένα. Αντίθετα σημαίνει ότι είναι τόσο σημαντικός όσο και εγώ και ότι οι ανάγκες του όπως και οι δικές μου έχουν ανάγκη να ακουστούν.

Ενσυναίσθηση δεν σημαίνει καλοσύνη, ούτε θυματοποίηση μην τα μπερδεύετε. Ενσυναίσθηση σημαίνει προσπαθώ πραγματικά να μπω στη θέση του άλλου να ακούω όχι μόνο με τα αυτιά αλλά και από το ύφος, τον τόνο της φωνής τον τρόπο που μου μιλά ο άλλος αν τον βλέπω και από τις εκφράσεις του. Δεν κρίνω είμαι εκεί και ακούω και με λόγια και με συναισθήματα. Μην ξεχνάτε το να ακούω με την καρδιά είναι το πιο σημαντικό συστατικό μιας αληθινής συζήτησης!